Islam dan Politik Kesehatan Pemerintah Hindia Belanda di Batavia Akhir Abad ke-19


abdul baits Yusef(1*)

(1) Yayasan Pondok Pesantren Al-Fadlliyah Tuban, Bojonggambir, Tasikmalaya, Indonesia
(*) Corresponding Author

Abstract


Abstract

This research seeks to explain how about health politics in Batavia and its relation with the Islamic doctrine in Netherlands-Indie at the end of the th-19 century. The historical approach taken in this study aims to reconstruct historical events through the Heuristic (Finding and collecting sources), Criticism (Testing of the content and physical sub-sources), Interpretation (Analyzing and synthesizing sources) and Historiography (interpretation and compilation of facts). so that it becomes a historical writing). The results of the research are; (1) The end of the th-19 century was of historical importance for the development of medical science and medical facilities in the Dutch East Indies, (2) Batavia became an important place for the early development of medical and medical schools, (3) Islamic teachings had a major influence on the views of the doctors, they admit that the teachings of Islam are useful to strengthen their arguments in campaigning for hygiene in colonies.

 

Keywords: Islam, Health Politics, Batavia

 

Abestrak

Penelitian ini bertujuan untuk menjelaskan bagaimana relasi politik kesehatan di Batavia dan kaitannya dengan doktrin Islam di Hindia Belanda pada akhir abad ke-19. Pendekatan historis yang dilakukan dalam penelitian ini bertujuan untuk merekontruksi peristiwa sejarah melalui metode Heuristik (Mencari dan mengumpulkan sumber), Kritik (Pengujian terhadap isi dan fisik suber-sumber), Interpretasi (Menganalisis dan mengsintesis sumber) dan Historiografi (penafsiran dan penyusunan fakta-fakta sehingga menjadi sebuah tulisan sejarah). Hasil dari penelitian adalah; (1) Akhir abad ke-19 adalah sejarah penting bagi perkembangan ilmu kedokteran dan pasilitas medis di Hindia Belanda, (2) Batavia menjadi tempat penting bagi perkembangan awal medis dan sekolah-sekolah kedokteran, (3) Ajaran Islam memberikan pengaruh besar terhadap pandangan para dokter, mereka mengakui bahwa ajaran Islam berguna untuk memperkuat argumen mereka dalam mengampanyekan higiene di tanah jajahan.

 

Kata Kunci: Islam, Politik Kesehatan, Batavia

Keywords


Sejarah

Full Text:

PDF

References


DAFTAR SUMBER

Albrecht. (1916). Verzameling voorschriften betreffende den Burgerlijken Geneeskundigen Dienst, Burgerlijken Geneeskundigen Dienst. Hoofdbureau.

Amersfoort. hoofdred. P. Jongeling ..et al. (1981). Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad. "Nederlanders niet bezorgd over hun gezondheidstoestand". Stichting Nederlands Dagblad. Nummer 37

Aqib Suminto. H. (1985). Politik Islam Hindia Belanda, Jakarta: LP3ES

Bijker, J. (1908). Rapport der Commissie tot voorbereiding eener reorganisatie van den burgerlijken geneeskundigen dienst (ingesteld bij het Gouv. Bt. van 3 December 1906 No. 15), Nederlands: Landsdrukkerij.

De Groot, Kolff & Co. (1926). Indologie Nederlands Indie, De locomotief: Nummer 252

D.R. Smeding en M. Koon. (1937). LANDELIJKE HYGIËNE IN HET VERRE OOSTEN Conferentie te Bandoeng, Leeuwarden: Leeuwarder courant.

Daliman. A. (2012). Metode Penelitian Sejarah, Yogyakarta

De Indische courant. (1931). LEGER EN VLOOT. Dr. F.H.C. van Ginkel, Uitgever S.N. Nummer 54

De Indische courant. (1937). BINNENLAND. AKTES VAN TOELATING "Nieuwe apothekersassistenlen", Soerabaia: Uitgever S.N. Nummer, 292

Democratisch Socialistisch dagblad. (1983). Ethisch, Rotterdam: De Arbeiderspers

Departement van Oorlog. (1906). Voorschrift betreffende den militair geneeskundigen dienst in Nederlandsch-Indië op voet van oorlog, Nederlands: Landsdrukkerij

Effendi. (2012). Politik Kolonial Belanda Terhadap Islam di Indonesia dalam Perspektif Sejarah “Studi Pemikiran Snouck Hugronye, Jurnal TAPIs Vol.8 No.1

Furnivall. J.S. (1967). Nederlands Indie A Study of Plural Economy, Cambridge: University Prees

Gotha C.W. (1774-1792). Estinger, Brief des Herm von Wurmb und des Herrn Baron von Wollzogen auf ihre Reisen nach Afrika und Ostindien in den Jahren

Jaelani. Gani A. (2017). Islam dan Persoalan Higiene di Hindia Belanda, Universitas Padjajaran. Jurnal Sejarah. Vol. 1 No.1

Jaelani, Gani A. (2013). Penyakit kelamin di Jawa, 1812-1942. Bandung: Syabas Books.

Kartodirdjo. Sartono. (2012). Pendekatan Ilmu-ilmu Sosial dalam Metodologi Sejarah, Jakarta: Gramedia, 1992

Kuntowijoyo. (1997). Pengantar IlmuSejarah, Yogyakarta: Bentang

Kuntowijoyo. (2008). Penjelasan Sejarah “Historical Explanation”, Yogyakarta: Tiara Wacana

Leijden, A. en J. Honkoop. (1798) Reize van Zeeland Over de Kaap de Goede Hoop en Batavia naar Semarang, Macasser, Amboina, Suratte enz, Deel II. hlm. 283

Loedin. A.A. (2005) Sejarah Kedokteran di Bumi Indonesia, Jakarta: Pustaka Utama Grafiti

L. W. C. van den. Berg. (1886). Het Mohammedaansche Godsdienstondewijs op Java en Madoera en de daarbij Gebruikte Arabische Boeken, Tijdschrift voor Indische Taal Land-en Volkenkunde, vol. 31

Nieuwe Tilburgsche Courant. (1936). Faculteit der geneeskunde, A. Arts: Nummer 22098

NV Mij tot Expl. van Dagbladen. (1914). Het nieuws van den dag voor Nederlandsch-Indie "Burgerlijke Geneeskundige Dienst", Batavia: nummer. 310

Paul van’t Veer. (1963). Daendels, Maarschalk van Holland Zeist/Antwerpen: De Haan-Standaard Boekhandel

Pieter Bleeker. (1846). Bijdragen tot de geneeskundige topographie van Batavia, Universiteitsbibliotheek Utrecht: Ter drukkereij van het Bataviaasch Genootschap

P. Jongeling ..dkk. (1989). Het Boek Islam en Politiek, Stichting Nederlands Dagblad Nummer 11103

Sjamsudin. Helius. (1996). Metodologi Sejarah, Jakarta: Departemen P&K, Direktorat Pendidikan Tinggi

Staatsblad 1882 No. 97. (1925). Dienst der Volksgezondheid, Soerabaia: De Indische courant. Nummer 223

Tubantia. (1971). Actie "Geef Gezondheid". Enschede, Koninklijke Bibliotheek. Nummer 199

W. Bruining. (1888). Bataviaasch handelsblad, Batavia: Nummer 61




DOI: https://doi.org/10.15575/al-tsaqafa.v18i1.10173

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Al-Tsaqafa has been indexed by :

                                

                                                                                       

..........................................................................................................................................................................................................................................

Alamat Redaksi:
Lt. 2 Gedung Fakultas Adab dan Humaniora
UIN Sunan Gunung Djati Bandung
Jl. AH. Nasution No. 105 Cipadung Cibiru Bandung 40614
Telp. (022) 7810790 Fax. (022) 7803936

 

Free Hit Counters  

 

 

Al-Tsaqafa : Jurnal Ilmiah Peradaban Islam is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License

free hit counter View My Stats